w Remoncie

Gdyby ktoś jeszcze tego nie wiedział: Korzenie są imprezą cykliczną (każdy wtorek, otwieramy drzwi godz. 18.30). Zapraszać będziemy na nasze spotkania wiejskich mistrzów ­muzykantów, którzy zagrają nam tak, jak grywało się dawniej na wsi, bez stylizacji, opracowań i innych "upiększeń". Jeśli ktoś nie potrafi tańczyć, to nie ma się czym przejmować, nic specjalnie trudnego - trzeba tylko chcieć. Sam szef uczył się tańczyć dopiero pół roku temu i jakoś mu już wychodzi, a wszystko za sprawą Korzeni i Domu Tańca, o którym informujemy poniżej. Jeśli ktoś z Szanownych Gości będzie chciał przynieść ze sobą coś smacznego np. ciasto, sałatkę, grzybki czy ogóreczki i będzie się chciał podzielić ze wszystkimi - przyjmiemy to z entuzjazmem. Wstęp kosztuje 2.50 zł., a dla urwisów do lat 9 wstęp bezpłatny. >> Piwo za darmo: od elbląskiego browaru EB otrzymaliśmy w prezencie, prócz ław i stołów, beczkę piwa oraz kilka naklejek. W związku z tym co tydzień każdy z sześćdziesięciu pierwszych szczęśliwców posiadających bilet i ukończone 18 lat otrzyma kufelek piwa lub tzw. napój chłodzący (do wyboru).

Dziś

... zaprosiliśmy kapelę braci Cicheckich z Grądek pod Maciejowicami, wsi położonej kilka kilometrów od Wisły, w sąsiedztwie starorzeczy, łęgów, dróg wysadzanych wierzbami. W kapeli gra skrzypek i bębnista, którzy zaczynali granie na zabawach w latach pięćdziesiątych mając 18 i 14 lat. Były to czasy mody na tanga i fokstroty, muzykanci jednak - z własnego wyboru - nauczyli się dawniejszego grania, święcąc dzięki temu triumfy na festiwalach. Porównując dawne zabawy z współczesnymi z niechęcią mówią: "Tylko kiwają się; a ile jest podpitych, takich kilkunastoletnich dziewcząt i chłopców! A kiedyś? Nikt nie pił, czasem chłopaki, po jednym, po kryjomu, dziewczyny nigdy. Zresztą żeby chłopak mógł pójść na zabawę musiał mieć osiemnaście lat".

Odwiedzi nas także "Kałynowe Grono", sympatyczne dziewczyny z Ukrainy, słuchaczki Róweńskiego Państwowego Instytutu Kultury na wydziale folkloru. "Urodziły się na wołyńskiej wsi i śpiewają piosenki na których się wychowały. Współtworzą kulturę wynikającą z ich własnych korzeni. Są w tym sensie autentyczne, choć w sposobie ich śpiewania odczuwa się ich własny temperament. Łączą więc archaiczną autentyczność z oryginalnością, czym odbiegają nieco od kanonu. Nie na tyle jednak by zrazić do siebie konserwatywnych jego zwolenników."

Co za tydzień?

Pod koniec października wraz z Remkiem Hanajem i Adamem Strugiem pojechaliśmy do Tarnogrodu na Ogólnopolski Sejmik Teatrów Wsi Polskiej. Różne o tym przeglądzie opinie słyszeliśmy, jednak jedno się powtarzało, że czasem można spotkać tam ciekawych muzykantów i zobaczyć interesujące przedstawienia - prawdziwe perełki. I tak też się stało. Wprawdzie nieco się na nie spóźniliśmy, ale i tak swoje zobaczyliśmy i usłyszeliśmy. Był to "Łostatni różaniec" w wykonaniu zespołu obrzędowego "Jarzębina" z Kocudzy (będziemy się starali pokazać ten spektakl w Wielkim Poście).

Ciekawym muzykantem okazał się skrzypek Stanisław Głaz z Dzwoli. Zaprosiliśmy go z bębnistą do Remontu wraz z w/w zespołem, który będzie muzykantom przyśpiewywać.

Pan Stanisław pochodzi z rodziny muzykującej od pokoleń. Pradziad i ojciec grali na skrzypcach, dziad na klarnecie. Prócz muzyki (podróżniaki, oberki) pan Głaz uraczył nas opowieścią, jak to grał jako dziecko na diabelskiej zabawie w starym dworze. Pewnie i we wtorek da się namówić na bajania o diabłach.

Do dziś jeszcze krążą opowieści w jego okolicach, jak to jego ojciec pod kościołem w Janowie przegrywając się ze skrzypkiem z innej wsi potrafił za sprawą magii sprawić by drugiemu wszystkie struny naraz się zerwały. Jedno jest pewne, że chęć do grania u niego jest olbrzymia. Sam zresztą mówi, że gdy spać w nocy nie może, bierze skrzypce i gra stare melodie, które sobie bez trudu przypomina.

Dom Tańca

Jak wieść niesie, prawdopodobnie we środę 8 listopada przygrywać będzie kapela Metów z Gliny (Rawskie). Dla tych, którzy są zainteresowani spotkaniami, zabawami i jeszcze nie wiedzą gdzie i kiedy podajemy do informacji, że cała rzecz odbywa się na Jezuickiej 4 (Stare Miasto) w każdą środę o godz. 18.00, wstęp 3 zł (nowa, obniżona cena! - zrezygnowano jednak z wliczonego napoju).

Informacje

Z różnych źródeł otrzymaliśmy następujące wieści o imprezach folklorystycznych i folkowych:

W warszawskim Muzeum Etnograficznym, przy ul. Kredytowej 1, do 8 grudnia trwa wystawa "Śmierć zapomniana".

14 listopada nastąpi otwarcie wystawy czasowej "Nie tylko samuraje". Telefon do Muzeum: 27 76 41...6.

W każdy czwartek o godzinie 18.30 w Teatrze Żydowskim na Placu Grzybowskim Izraelski Dom Kultury organizuje naukę tańców żydowskich. Zajęcia prowadzi Tova Gros, była tancerka z zespołu "Shalom". Bilet normalny kosztuje 2 zł. Studenci i uczniowie - 1 zł. Nauka obejmuje tradycyjne i współczesne tańce żydowskie.

W co drugi czwartek w 2 programie Polskiego Radia można posłuchać audycji Marii Baliszewskiej i Andrzeja Bieńkowskiego. Andrzej Bieńkowski - artysta malarz, profesor warszawskiej ASP, od kilkunastu lat zajmuje się prywatnie nagrywaniem i filmowaniem kapel i muzykantów z regionów radomskiego, opoczyńskiego i rawskiego.
Panu Bieńkowskiemu wręczono w pażdzierniku Nagrodę im. O.Kolberga w uznaniu jego pracy w odszukiwaniu i archiwizowaniu muzyki wiejskiej tych regionów.
Następna audycja "Muzyka odnaleziona" 16 listopada o godzinie 15.30.

W Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk przy ulicy Długiej 26/28 znajduje się kapitalne archiwum nagrań tradycyjnej muzyki wiejskiej. Są to głównie nagrania z lat pięćdziesiątych, co za tym idzie szum starej płyty jest zapewniony. Gorąco namawiamy wszystkich fanów obecnych i przyszłych, jak również tych, którzy nie cierpią muzyki ludowej do odwiedzin (może zmienią zdanie). Zbiorami opiekuje się dr Piotr Dahlig.

Również i "Korzenie" posiadają skromne archiwum złożone z nagrań zrealizowanych podczas spotkań z muzykantami. Pytajcie o nie Piotra Zgorzelskiego.

Legendę tę słyszałem wielokrotnie w różnych częściach Kurpiowszczyzny, zoarówno Białej jak i Zielonej, jednak każda z wersji zasłyszanych była trochę odmienna w swej warstwie treściowej i językowej. Wersja poniższa pochodzi ze wsi Kamieńczyk koło Wyszkowa, a usłyszałem ją w Barze Nadburzańskim.

Na początku, zanim jeszcze nastali święty Józef z Maryją i Pan Jezus, było w niebie tylko czterech Bogów. Każdy z nich zasiadał na swoim tronie i odpoczywał. Bo stworzyli już ziemię, tak jak ją teraz widzisz, i napełnili ją wszelkimi dobrami. I stworzyli też rzekę, a ktokolwiek spojrzy na nią, powinien drżeć ze strachu i podziwu. I stworzyli też wiatr, ażeby stał na straży wszystkiego, co już uczynili. Brakowało im tylko człowieka który by pracę ich podziwiał. Wtedy jeden z czterech Bogów, ten co się ubiera na żółto, powiedział:

- Stwórzmy człowieka i dajmy mu poznać moc naszą i niechaj serce jego zapłonie wdzięcznością jak torf na bagnach.

Pozostali trzej skinęli głowami na znak zgody i poczęli szukać materiału, z którego by mogli go uczynić.

- Z czego zrobimy człowieka? - zapytali.

A wtedy ten, co się ubierał na żółto, wziął grudkę gliny i począł urabiać twarz, ręce i nogi. Pozostali trzej patrzyli z przyzwoleniem. Ale kiedy gliniany człowiek był gotów, poddali go próbie wody, a wtedy zmiękł i rozpadł się.

- Uczyńmy człowieka z drewna - rzekł ten co się ubierał na czerwono. Pozostali zgodzili się. Wtedy on ułamał gałąź i ostrzem noża począł wycinać ludzkie kształty. A kiedy człowieczek z drewna był już gotów, poddali go próbie wody i unosił się na niej, i ani członków nie tracił ani kształty mu się nie zatarły. Czterej Bogowie uradowali się wielce, ale kiedy poddali go próbie ognia, zaświrlił tylko i spłonął.

Czterej Bogowie całą noc strawili na rozmyślaniach. Aż w końcu ten, który ubierał się na czarno, rzekł do nich:

- Ja zaś radzę, abyśmy uczynili człowieka ze złota. - I wyjął grudę złota z Orzycy, bo ją tam wcześniej ukrył przed pozostałymi, i wszystka czterech przystąpili do pracy. Jeden przydał mu nos, drugi zęby, trzeci zaznaczył uszy do słuchania. A kiedy człowiek ze złota był już całkiem gotów, poddali go próbie wody i ognia. A ten wyszedł z nich jeszcze piękniejszy i bardziej lśniący. Wtedy czterej Bogowie popatrzyli na siebie z uznaniem i postawili człowieka ze złota na ziemi, i czekali aż pozna ich moc i zacznie głosić chwałę. Ale człowiek ze złota stał nieruchomy i niemy i ani drgnął. Jego serce było twarde i suche jak puszczański kamień. Wtedy Bogowie zwrócili do tego, który jeszcze nie wyraził swego zdania:

- Z czego mamy zrobić człowieka?

A ten, który nie ubierał się kolorowo, którego szaty nie miały żadnego koloru, powiedział:

- Zróbmy człowieka z ciała naszego.

I nożem z żelaza ostrego odciął sobie palce lewej ręki. A one poleciały z wiatrem i opadły na ziemię, między inne rzeczy, i nie przeszły ani próby wody, ani ognia. A czterej Bogowie z trudem odróżniali ludzi z ciała, bo z daleka wydawali im się nie więksi od robaków. Tak wytężali wzrok, że aż oczy im łzami zachodziły, aż w końcu powieki zaczęły im opadać i ogarnęła ich senność. Bóg ubrany na żółto ziewnął, a jego ziewnięcie otwarło usta pozostałych. I posnęli strudzeni, bo byli już bardzo starzy. A tym czasem na ziemi ludzie z ciała krzątali się na podobieństwo mrówek, nie robaków. Zdążyli już się nauczyć, które owoce nadają się do jedzenia, pod którym drzewem szukać schronienia przed deszczem, którą wodę pić można i jakie zwierzę nie gryzie. Aż któregoś dnia zobaczyli przed sobą człowieka ze złota i stanęli zdumieni. Blask jego bił ich w oczy, a kiedy zbliżyli doń swe dłonie, zostały się one zimne, jak od dotknięcia puszczańskiej żmiji. Przyszła pora jedzenia i ludzie z ciała dali kęs człowiekowi ze złota. A kiedy mieli odchodzić, wzięli człowieka ze złota na ramiona i ponieśli ze sobą. I tak dzień po dniu zatwardziałe serce człowieka ze złota tajało, aż w końcu słowa wdzięczności, które Bogowie w nim wyryli, spłynęły z jego ust.

Ocknęli się czterej Bogowie słysząc swoje imiona pośród hymnów pochwalnych. I zobaczyli, co zaszło na ziemi, gdy oni spali. I przystali na to. I odtąd zwą bogatym człowieka ze złota i biednym - człowieka z ciała. I rozkazali, aby bogaty opiekował się biednym i pomagał mu za dobrodziejstwa, jakie od niego otrzymał. I nakazali aby przy sądzie prawdy biedny odpowiadał za bogatego. Dlatego prawo nasze mówi, że żaden bogaty nie trafi do nieba, o ile jakiś biedny za rękę go tam nie zaprowadzi.

Wydawca: Stowarzyszenie Riviera-Remont Scena "Korzenie".
Redakcja: Kasia Andrzejowska, Antoni Beksiak, Piotr z Warszawy Zgorzelski. Wszystkie projekty plakatów dla sceny Korzenie: Waldemar Umiastowski. Regularnie publikują: Remigiusz Mazur-Hanaj, Grzegorz "Ciacho" Rybacki.
Współpracują z nami i pomagają nam: Fundacja im. Stefana Batorego oraz Urząd Gminy Warszawa-Centrum.