Śpiewy wielkopostne *JEST DRABINA DO NIEBA*
oraz Koncerty wiejskich pieśni religijnych
W okresie Wielkiego Postu odbywają się co roku w kościołach Warszawy
koncerty dawnych polskich pieśni religijnych. W wykonaniu wiejskich zespołów śpiewaczych wysłuchać można zabytków
muzycznych i literackich, obecnych po dzień dzisiejszy w żywej tradycji
wsi polskiej. Jest to wyjątkowa okazja, dzięki której można przybliżyć i zapoznać mieszkańców
Warszawy z tymi starymi pieśniami obecnie w znacznym stopniu zapomnianymi i
wypieranymi przez młodzieżowe pieśni kościelne.
I EDYCJA
1996
Kościół Zbawiciela
|
II EDYCJA
1997
Kościół
św. Krzyża
|
III EDYCJA
1998
Kościół Wniebowzięcia NMP
|
IV EDYCJA
1999
Kościół
Św. Krzyża
|
V EDYCJA
2000
Kościół św. Jacka
|
VI EDYCJA
2003
kościół pokamedulski Bielany
|
150 lat temu ks. Michał Marcin
Mioduszewski we wstępie do opracowanego przez siebie śpiewnika pisał: "Lud
staje się ociężałym w uczęszczaniu do kościołów. Nie usłyszysz go aby zabawiał
się pieśniami nabożnemi bo niedosyć, że ich nie umie, ale i nie widzi wzorów
zachęcających go do tego." Uwagi te odnosiły się głównie do religijności
miejskiej. Wieś polska, nawet obecnie w końcu XX wieku, wydaje się być
wierniejsza wskazaniu Św. Augustyna "qui cantat - bis orat" - kto śpiewa,
ten modli się podwójnie. Szczególnie na ziemiach byłego zaboru rosyjskiego,
a też w Galicji ludzie, zwłaszcza starsi, z pokolenia przedwojennego śpiewają
dużo. Przyswoili sobie repertuar współczesny, zachowując jednocześnie z
pietyzmem w pamięci wiele starodawnych kolęd i pastorałek, pieśni wielkopostnych,
pieśni za zmarłych i do Świętych Pańskich, których genezę często trudno
precyzyjnie ustalić. Istnienie niektórych z nich potwierdzają źródła pisane
od XV do XIX wieku (dotyczy to częściej tekstów niż melodii), pochodzenia
innych muzykolodzy próbują dowieść poprzez badania historyczne i porównawcze.
Stosunkowo mało tekstów ma swoje ściśle średniowieczne źródła, melodii
zaś dużo i to właśnie te melodie zbudowane według praw starożytnych systemów
dźwiękowych tzw. modalnych, zwanych skalami greckimi, a później kościelnymi,
są śpiewane do dzisiaj u nas na wsi. Wywodzą się one często wprost z chorału
gregoriańskiego, a wzbogacone są dodatkowo wpływami przedchrześcijańskiej
ludowej muzyki obrzędowej oraz wpływami śpiewów kościoła wschodniego. Najistotniejsze
jest jednak że nawet laik choć obojętny wobec naukowych uwiarygodnień,
to wrażliwy muzycznie i tak słuchając owych pieśni ma wrażenie, iż są to "pienia nabożne tak dawne, jak i Religija.
Ta tajemnica żywotności folkloru,
takiego jakim go przedstawił w swoim opus nieoceniony Oskar Kolberg tkwi w specyfice bezpośredniego, ustnego przekazu oraz nieustannym ścieraniu
się tendencji do zachowawczości ze zmiennością, oczywiście w ramach pełni
wolności jaką daje kanon tradycyjnych wartości estetycznych i moralnych.
Pieśni religijne, które wypełnią sobotnie koncerty są być może ostatnim aktem tej niezwykłej - jak na polskie warunki - ciągłości kulturowej.
Do kościołów warszawskich zapraszamy wiejskich śpiewaków i śpiewaczki Biłgorajskiego, Radomskiego i
Kurpiów oraz młodych ludzi z różnych stron Polski (w tym ze stolicy), którzy świadomie i wiernie, z wrażliwością i talentem starają się kultywować dawne
śpiewy religijne. Uczą się ich na wsi, z nagrań archiwalnych (m.in. Instytutu Sztuki PAN), z przekazów rodzinnych i z zapisów O. Kolberga. Przyczyniając
się w swojej mierze do ocalenia ginącej tradycji, dają dobry przykład wart naśladowania, co jest tym ważniejsze, że w toku naszej pracy w Domu Tańca
okazało się, że polski folklor jest dla młodego Polaka najbardziej egzotycznym i w dobie dominacji mediów audiowizualnych najtrudniej dostępny, hermetyczny
i "nieatrakcyjny". A przecież z istotnym jego udziałem budowała się przez wieki nasza narodowa i kulturowa tożsamość.
„Pozwól
mi twe męki śpiewać”- koncerty wielkopostne
I EDYCJA
marzec 1996
 |
Kościół Zbawiciela w Warszawie
Program: A w niedzielę po
obiedzie, Cokolwiek w świecie jest, wszystko marność,
Jezu Chryste Panie miły, Jezu w Ogrójcu mdlejący,
Już Cię żegnam, najmilszy Synu Chrystusie, Kiedy ja sobie rozważam mój Jezu,
Ogromny głosie smutna nuta jego, Posłuchajże wierny ludu, Rozmyślajmy dziś, wierni chrześcijanie,
Spała bym, spała, Św. Michał trąbą trąbi, Wisi na krzyżu, krew się z boku toczy,
Witaj Janie z Bolesława
Program: Dobranoc Głowo święta,
Gdy miły Jezus był w Betanii, Jest wysoka drabina,
O jak fałszywe wszystko, Różaniec do Najśw. Imienia Jezus,
Smutny dzień nastał, Szczęśliwy, kto sobie Patrona,
Więzień w czyśćcu zatrzymany, Witaj Matko uwielbiona,
Zawitaj Krzyżu święty, Zmarły człowiecze z tobą się żegnamy,
Program: Dzień ów sądu
ostateczny, Jest tam dróżka wydeptana,
Jezu miłości na Krzyżu rozpięty,
Jezu zraniony za me duszne rany, Jużem dość pracował dla ciebie,
Już idę do grobu, Już leżę śmiercią uśpiony,
Klęczy w Ogrójcu, Ogrodzie Oliwny, widok w tobie dziwny,
O mój Jezu ukochany,
Program: Czego chcesz od nas Panie,
Gdy ja sobie uważuje, Któż opłakać godnie może,
Marya Magdalena w świecie się kochała,
Nie wiem, ach nie wiem przyczyna czyja,
Ogrodzie Oliwny, widok w tobie dziwny,
O przepaścista długa wieczności, Powiedz mi Jezu me kochanie,
W imię Ojca wszechmocnego (do Św. Franciszka), Zegar bije pamiętaj
|
„Pozwól
mi twe męki śpiewać”- koncerty wielkopostne
II EDYCJA
luty - marzec 1997
Dolny Kościół
św. Krzyża w Warszawie
ul. Krakowskie Przedmieście - godz.
19.00
- 22 II 1997 - "Pieśni o męce
Pańskiej"; Aniela Gmoch i zespół z
Bełżca (Zamojskie), zespół z
Rudy Solskiej (Biłgorajskie), homilia:
O. Jacek Salij OP
Program: Trójca- Bóg Ojciec, Bóg Syn, Bóg Duch Święty,
Barbaro święta, perło Jezusowa, Więzień w czyśćcu zatrzymany,
Klęczy w Ogrójcu, A gdy miły Pan Jezus do Nieba wstępował,
Boże kocham Cię, Ostatni różaniec - cz.
III (Chwalebna), O jak fałszywe wszystko, na tym nędznym świecie,
Zmarły człowiecze z tobą się żegnamy,
Jak każdy który się rodzi, Żegnam cię, mój świecie wesoły,
Z głębokości wołałem ku Tobie, Panie, Witaj Matko uwielbiona,
Jezu w Ogrójcu mdlejący, Dobranoc Głowo święta Jezusa mojego
- 1 III 1997 - "Rozmowa grzesznika z
Panem Jezusem"; zespoły z
Długiego i
Bandyś
(Kurpie Zielone), Franciszka Gwiazda z Czarni Bolesław Zyśk z Długiego;
homilia: ks.Tadeusz Sowa
Program: Jest drabina do nieba,
Przystąpcie bliżej, grzesznicy, Lecą latami, jakby skrzydłami,
Jest tam dróżka wydeptana, Jezu miłości na Krzyżu rozpięty,
O Duszo wszelka nabożna, Zbliżam się k tobie Jezu mój kochany,
Przebacz mu Jezu na twarz padamy, Barbaro Panno, Męczenniczko święta,
Jużem dość pracował dla ciebie, Jezu zraniony za me duszne rany,
Zmiłuj się, Boże, nademną grzesznikiem,
Ach, mój Jezu ukochany
- 8 III 1997 - "Pieśni do świętych
Pańskich"; Edwarda Kowalczyk z
Zawieprzyc
(Lubelskie), Feliksa Głaz z zespołem z
Bukowej (Biłgorajskie), Marianna
Dymczyk z Dąbrowy (Kurpie Białe), Antonina
Majda z Masłowic (Sieradzkie),
Bronisława
Bednarek z Sieradza; homilia: ks. Jacek Lasoń
Program: Jużem dość pracował dla ciebie,
Oraczu sławny, święty Izydorze, Stało się to przed laty
- pieśń o św. Łazarzu, Cóż mi po wszystkim gdym stracił Jezusa, Zasługi świętej Heleny,
Marya Magdalena w świecie się kochała, Był pewny na świecie
(pieśń o św. Zuzannie), Barbaro święta, Patronko
konania, Witaj Pani, Matko Matki Jezusa Pana
(pieśń do św. Anny), Chodziła drogą święta Helena, Żyła święta
Dorota, Posłuchajcie proszę, pilnie
- 15 III 1997 - "Lament nad umarłym
Jezusem"; zespół Pogranicze z Szypliszk, kier. J. Murawski (Suwalskie);
homilia
O. Grzegorz Bartosik
Program: Kto chce Pannie Marji służyć,
Już Cię żegnam, najmilszy Synu Chrystusie,
Powiedz mi Jezu me kochanie, Gdy ja sobie uważuje,
Któż opłakać godnie może, O gdybyś wiernie uważył u siebie,
Nową tragedję widzę z Kalwarją, Duszo moja wspomnij sobie
- 22 III 1997 - "Prośba o dobrą śmierć";
zespół z Kocudzy (Biłgorajskie) oraz śpiewacy
pogrzebowi z Baszkowa (Sieradzkie); homilia: ks. Antoni Żebrowski MSF
Program: Trójca- Bóg Ojciec, Bóg Syn, Bóg Duch Święty,
Barbaro święta, perło Jezusowa, Więzień w czyśćcu zatrzymany,
Klęczy w Ogrójcu, A gdy miły Pan Jezus do Nieba wstępował,
Boże kocham Cię, Ostatni różaniec
(III), O jak fałszywe wszystko na tym nędznym świecie,
Zmarły człowiecze z tobą się żegnamy,
Jak każdy który się rodzi, Żegnam cię, mój świecie wesoły,
Z głębokości wołałem ku Tobie, Panie,
Witaj Matko uwielbiona, Jezu w Ogrójcu mdlejący,
Dobranoc Głowo święta Jezusa mojego
„Pozwól
mi twe męki śpiewać”- koncerty wielkopostne
III EDYCJA
marzec - kwiecień 1998
Kościół p.w. Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny
ul. Przyrynek 2, Nowe Miasto, Warszawa
- 14 III
1998 - "Każut lude szczo ja umru, a ja choczu żyty", wyk.: męski chór pogrzebowy z
Krynickich (Białostockie), śpiewaczki z Folwark
(Białostockie), śpiewaczki z Dobrywody (Podlasie)
Program: Zastanów się człowiecze! Na chwilkę małą,
Zaczynam lament więźniów jęczących, Barbaro święta, perło Jezusowa, Żegnam cię, mój świecie wesoły,
Jak każdy który się rodzi, Usychając z
pragnienia, Psalmy pokutne: Psalm 1, Psalm 6: Z głębokości wołałem ku Tobie Panie,
Psalm 7, A kto, kto Mikołaja liubit, Każut lude, szczo ja umru,
Kagda Christos z uczienikami, Oj, wy bratia moi, siestry,
O, Boże, moj Boże z wysokoho nieba, Uż leżyt smiertiu usplonyj,
Wyletieła dusza s tieła
- 21 III
1998 - "Straszny termin na człowieka"; wyk.: Zofia
Sulikowska z Wojsławic (Chełmskie), Marian Kulik
z Wilkowa (Zamojskie), Śpiewaczki z Wyryk -Woli (Chełmskie)
Program: Straszny termin na człowieka,
Oraczu sławny, święty Izydorze, Zaszumiała
topolina, Niosła dziewka z krynicy wodę, Pamiętaj człowiecze na Jezusa,
Marya Magdalena w świecie się kochała,
Jedna chmura czarna, oj a druga siwa, Będę Cię wielbił mój Panie!,
Szła sierota przez wieś, Przyszedł sośnik spuszczać drzewo, Gdy ja sobie
tak rozważam mój Jezu, Jużem dość pracował dla ciebie,
Już Cię żegnam, najmilszy, Godzina smutna w zegarze wybiła,
Już dobranoc, już dobranoc ale nie każdemu
- 28 III 1998 - "Jest drabina do
nieba"; wyk.: Śpiewacy i Śpiewaczki z
Parafii
Czarnia k/Myszyńca (Kurpie), Zespół wokalny muzyki dawnej
"Bornus Consort" (Warszawa)
Program: Jest drabina do nieba,
Jezu miłości na Krzyżu rozpięty, Klęczy w Ogrójcu,
Przystąpcie bliżej grzesznicy, Ach, mój Jezu
ukochany jak twarde twe łoże, O Duszo wszelka nabożna,
Jest tam dróżka wydeptana, Zbliżam się k tobie Jezu mój kochany;
Vinea mea, Żołtarz Jezusów, czyli 15 rozmyślań o Bożym umęczeniu,
Pamiętajmyż wszyscy wierni, Krzyżu święty, nade wszystko,
Wszyscy mieszkańcy dworu niebieskiego, Media Vita
- 4 IV
1998 - "Pamiętaj człowiecze jak żyjesz na świecie"; wyk.: Witold i Anna
Broda z Węgajt k/Olsztyna, Agata Harz - Mazur z
Warszawy, Jan Nasiadko z Mątwicy i Adam Strug z Łomży,
Janusz Prusinowski z Mławy
Program: Pamiętaj człowiecze jak żyjesz na świecie,
Jezu mój litościwy, Nie płynie potok rzewliwemi łzami,
Stało się to przed laty (o św. Łazarzu),
Święta Helena drogą chodziła, Posłuchajcie proszę, pilnie,
Zaśpiewajmy nabożnie o tej św. Zofijej, Szczęśliwy, kogo Opatrzność
Boska, Zbliżam się k tobie Jezu mój kochany,
Dobranoc Głowo święta Jezusa mojego
„Pozwól
mi twe męki śpiewać”- koncerty wielkopostne
IV EDYCJA
marzec 1999
Dolny Kościół Św. Krzyża w Warszawie
ul. Krakowskie Przedmieście - godz.
19.00
- 6 marca 1999, sobota - Marianna Kowalska
z Przystałowic, Piotr
Młodawski
ze Skrzyńska oraz zespół śpiewaczy z Gałek Rusinowskich
(Radomskie); słowo: O. Waldemar Linke - pasjonista
Program: Chcesz człowiecze łaski doznać,
O Jezu Nazareński rozwiąż ręce swoje, Zastanów się człowiecze! Na chwilkę małą,
Ach, mój Jezu ukochany!, Kiedy Panna Maryja ten świat opuścić miała,
Rozmyślajmy dziś, wierni chrześcijanie,
Już Cię żegnam, najmilszy Synu Chrystusie,
Miałem ci ja w sercu Jezusa miłego, Kto Maryję kocha niech się w niej raduje
- 13 marca 1999, sobota - zespół śpiewaczy "Jarzębina" z Kocudzy
(Biłgorajskie)
słowo: O. Tomasz Gałkowski - pasjonista
Program: Zastanów się
człowiecze na chwilkę małą , Jest wysoka
drabina, Zawitaj Krzyżu Św., Ojcze
Boże wszechmogący, Miałem ci ja w sercu
Jezusa miłego, Lament serdeczny, Ty któryś
gorzko na krzyżu umierał, Płaczcie anieli,
Jezu nad słońce jaśniejszy, Pamiętaj
człowiecze na Jezusa
- 20 marca 1999, sobota godz. 17.00, Dolny kościół św.
Krzyża w Warszawie Krakowskie Przedmieście 1
27 marca 1999, godz. 19.00 kaplica klasztorna przy kościele
św. Jacka w Warszawie, ul. Freta 10
28 marca 1999, godz. 19.15 sanktuarium O.O. Pasjonistów w Przasnyszu
Wykonawcy: Anna i Witold Brodowie z Węgajt (Olsztyńskie),
Agata Harz-Mazur z Warszawy, Jan Nasiadko z Nowogrodu (Łomżyńskie), Adam
Strug z Łomży, słowo:
O. Marek Miotk - pasjonista
Program: Rozmyślajmy
dziś wierni chrześcijanie, Do ciebie Panie
pokornie wołamy, Cokolwiek w świecie jest,
wszystko marność, Ojcze, Boże wszechmogący,
Gwiazdo jasności, Panno czystości, Marya
Magdalena w świecie się kochała, Żyła
święta Dorota, Nie masz na świecie nic
najmilszego, Zegar bije, pamiętaj nagrodę
wieczności.
W tym roku datki na Hospicjum
Onkologiczne ul. rtm. Pileckiego 105 (Ursynów)
Przez kolejne soboty marca odbywały
się - połączone z kazaniami ojców pasjonistów - koncerty dawnych polskich
pieśni religijnych związanych z okresem Wielkiego Postu.
W tym roku do kościoła
Św. Krzyża, w którym przed niespełna trzystu laty ojcowie misjonarze
zaprowadzili nabożeństwo "Gorzkich żali", zaprosiliśmy wiejskich śpiewaków
i śpiewaczki z Zamojskiego, Chełmskiego, Biłgorajskiego, Radomskiego,
Suwalskiego i Kurpiów oraz młodych ludzi z różnych stron Polski (w tym ze
stolicy), którzy świadomie i wiernie, z wrażliwością i talentem starają się
kultywować dawne śpiewy religijne. Uczą się ich na wsi, z nagrań
archiwalnych Polskiej Akademi Nauk , z przekazów rodzinnych i z zapisów Oskara
Kolberga. Przyczyniają się zarazem do ocalenia ginącej tradycji, z której
udziałem budowała się przez wieki nasza narodowa i kulturowa tożsamość.
- 11 grudnia 1999 - "Sakralna muzyka wiejska na Adwent"
Antonina Krzysztoń, Adam Strug z Łomży, Agata Harz z Warszawy, Karolina
Dybowska z Warszawy, Anna i Witold Brodowie z Węgajt, Janusz Prusinowski z Mławy
- Kościół św.Jacka
2000
-
15 stycznia 2000 - "Wiejskie pieśni na Boże
Narodzenie" Zofia Sulikowska z Wojsławic (Chełmskie) Klasztor
Dominikanów
-
19 lutego 2000 "Religijne pieśni cygańskie"
Teresa Mirga z Czarnej Góry, Bergitka Roma - Cyganie spiscy
Klasztor Dominikanów
"Jest
drabina do nieba" - koncerty wielkopostne
marzec - kwiecień 2000
Przez kolejne soboty marca
w kościele Św. Jacka odbywały się koncerty dawnych polskich pieśni
religijnych związanych
z okresem Wielkiego Postu.
Duszpasterstwo Dominikańskie
KOŚCIÓŁ P.W. ŚW. JACKA w Warszawie
ul. Freta 10 - godz. 19.30
- 18 marca 2000, sobota - Zespoły śpiewacze ze Stojeszyna i
Zdziłowic
- Lubelskie
- 1 kwietnia 2000, sobota - zespół śpiewaczy z Gałek
Rusinowskich
- Radomskie
- 8 kwietnia 2000, sobota - Zespoły śpiewacze z Podlasia (Puszcza
Knyszyńska)
- 15 kwietnia 2000, sobota - Pieśni wielkopostne w wykonaniu młodych
wielbicieli muzyki tradycyjnej:
Anna i Witold Brodowie z Węgajt (Olsztyńskie), Agata Harz-Mazur oraz
Karolina Dybowska z Warszawy, Adam Strug z Łomży, Janusz Prusinowski
z Mławy, Jacek Hałas z Krakowa i Stefan Puchalski ( Kanada)
- 22 maja 2000 - Wiejskie pieśni maryjne.
wyk.Marianna Kowalska z Przystałowic Radomskie Klasztor dominikanów na
Starym Mieście
- 8 października 2000 - "Jest drabina do
nieba" - rok pański w mazowieckiej pieśni ludowej. Wyst.: Śpiewaczki
z Lubiela Starego (Kurpie Białe), Zespół śpiewaczy z Długiego (Kurpie
Zielone), Zespół śpiewaczy z Gałek Rusinowskich (Mazowsze Południowe),
Zespół śpiewaczy z Woli Koryckiej, Adam Strug z Łomży, Agata Harz i
Remigiusz Hanaj. Muzeum Narodowe w Warszawie
- 17 grudnia 2000 "Jest drabina do nieba -
starodawne pastorałki i kolędy życzące". Wyst.: Zespół śpiewaczy
Jarzębina z Kocudzy (Biłgorajskie/Janowskie), Zespół śpiewaczy z Gałek
Rusinowskich (Radomskie), Zespół śpiewaczy z Wojsławic (Chełmskie),
Zespół śpiewaczy z Mlądza (Mazowsze Kołbielskie), Zespół Domu Tańca
2002
8 sierpnia 2002 - "Jest drabina do nieba" -
wyst.: zespół śpiewaczy z Gałek Rusinowskich, uczestniczki warsztatów śpiewaczych,
Karolina i Janusz Prusinowscy z Mławy, Agata Harz w Warszawy Radomskie
Chlewiska - kościół parafialny
I Tabor Domu Tańca
"Jest
drabina do nieba" - koncerty wielkopostne
marzec - kwiecień 2003
Parafia Bł. Edwarda Detkensa Spośród 108 Męczenników w Lasku Bielańskim
kościół pokamedulski Niepokalanego Poczęcia NMP (podziemia), Lasek Bielański, ul. Dewajtis 3.
Koncerty w kolejne niedziele, w czasie i po mszy św. o 11.00:
- 9 marca 2003 - zespół śpiewaczy Jarzębina z Kocudzy (Lubelskie)
oraz Agata Harz i Remigiusz Hanaj z Warszawy (śpiew i lira korbowa)
- 16 marca 2003 - zespół śpiewaczy "Pogranicze" z Szypliszek (Suwalskie)
oraz Karolina i Janusz Prusinowscy z Mławy (śpiew, lira korbowa)
- 23 marca 2003 - śpiewacy i śpiewaczki z parafii Czarnia (Kurpie)
oraz Adam Strug z Warszawy
- 30 marca 2003 - Droga Krzyżowa według Jerzego Dudy-Gracza i Ernesta Brylla
oraz Karolina i Janusz Prusinowscy, Agata Harz, Remigiusz Hanaj
- 6 kwietnia 2003 - śpiewaczki z Gałek Rusinowskich (Radomskie)
oraz zespół śpiewaczy z Domu Tańca (Warszawa)
8 sierpnia 2003 - koncert "Jest drabina do nieba".
Wyk.: Krystyna Ciesielska z Brogowej, Piotr Młodawski ze Skrzyńska,
(Radomskie), Józef Murawski, Józef Luty i Leon Racis z Szypliszk (Suwalskie),
Wędrowiec z Warszawy, Barbara Wilińska z Poznania - Chlewiska - kościół parafialny, II Tabor Domu Tańca
|
|